Dowladda Jamhuuriyadda Jabuuti ayaa mar kale war cusub kasoo saartay xiisadda diblumaasiyadeed ee haatan u dhexeysa dalalka Soomaaliya iyo Itoobiya, taas oo gaartay meeshii ugu xumeyd tan iyo markii uu soo shaac baxay khilaafka ka dhashay heshiiska badda ee dhexmaray madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi iyo ra’iisul wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed.
Qorshaha Jabuuti ee Xalka Xiisadda
Wasiirka arrimaha dibadda Jabuuti, Mudane Maxamuud Cali Yuusuf, ayaa wareysi uu siiyay BBC-da ku sheegay in Jabuuti ay soo diyaarisay qorshe ku saleysan in Itoobiya ay hesho marin biyood iyo deked cusub, taas oo la rumeysan yahay inay hoos u dhigi karto xiisadda diblumaasiyadeed ee u dhexeysa labada dal. Wasiirka ayaa caddeeyay in dalkiisu uu diyaar u yahay inuu Itoobiya siiyo dekedda magaalada Tadjoura, oo ku taala waqooyi-galbeed Jabuuti, ayna 100 KM u jirto xuduudka Itoobiya. Dekeddan ayaa horay u leh waddooyin waaweyn oo fududeyn kara gaadiidka iyo badeecooyinka Itoobiya uga soo dega badda Cas.
Xiisadda Muqdisho iyo Addis Ababa
Xiisadda ka dhalatay heshiiska badda ayaa sababtay in Soomaaliya ay si adag uga falceliso, iyadoo dowladda Muqdisho ay ku tilmaantay heshiiskaasi mid ka soo horjeeda madax-bannaanida dhuleed ee Soomaaliya. Labada dal ayaa dhowr jeer isku dayay inay isfahan gaaraan, waxaana labada kulan oo lagu qabtay magaalada Ankara ee Turkiga lagu soo waramayaa inay fashilmeen, taasoo sii murjisay xiriirka labada dhinac.
Inkasta oo Jabuuti ay soo bandhigtay hindisahan cusub, haddana weli ma cadda sida ay arrintan u aqbali doonto dowladda Soomaaliya, oo horey u muujisay in aysan marnaba aqbali doonin wax kasta oo sharciyeynaya heshiiska u dhaxeeya Somaliland iyo Itoobiya. Wasiirka arrimaha dibadda Jabuuti ayaa sheegay in hindisahan uu noqon doono mid ka wada hadlaan madaxda Soomaaliya, Itoobiya iyo Jabuuti inta uu socdo shir-madaxeedka Shiinaha iyo Afrika ee Beijing, kaas oo la filayo inuu ka furmo 4-ta bisha September ee sanadkan.
Saameynta Heshiiska Somaliland iyo Itoobiya
Heshiiska u dhexeeya Muuse Biixi iyo Abiy Axmed ayaa abuuray caro weyn oo ka dhex dhalatay Muqdisho, iyadoo xukuumadda Soomaaliya ay ku eedeysay Itoobiya inay ku xadgudubtay madax-bannaanida dhuleed ee dalka. Itoobiya ayaa si cad u muujisay inay u baahan tahay marin biyood, taas oo ay u aragto muhiimad istiraatiiji ah si ay u xaqiijiso horumarka dhaqaale iyo iskaashiga ganacsi ee gobolka.
Ra’iisul wasaaraha Itoobiya, Abiy Axmed, ayaa dhowr jeer ku celceliyay in Itoobiya aysan ka laaban doonin heshiiskaasi, taasoo sii xoojisay cabsi ah in xiisadda ay gaari karto meeshii ugu xumeyd ee dhinaca diblumaasiyadda. Jabuuti oo xulufo dhow la ah labada dal, gaar ahaan Itoobiya, ayaa dooneysa inay ka hortagto in khilaafkaan uu isku beddelo mid ka weyn oo saameyn ku yeesha gobolka oo dhan.
Jabuuti oo Mar Kale Isku Dayaysa Dhexdhexaadinta
Jabuuti ayaa dhowr jeer oo hore isku dayday inay dhexdhexaadiso dalalka Geeska Afrika marka khilaaf ka dhex qarxo, waxaana xusid mudan in Madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle uu leeyahay xiriiro siyaasadeed oo adag oo uu ku dhex dhexaadiyo khilaafaadka gobolka. Marinkan cusub ee ay Jabuuti soo bandhigtay ayaa waxaa laga yaabaa inuu noqdo fursad lagu xallin karo xiisadda, iyadoo la rajeynayo in madaxda gobolka ay si rasmi ah uga wada hadlaan inta uu socdo shir-madaxeedka Beijing.
Saameynta Siyaasadeed iyo Diblumaasiyadeed
Waxaa la sugayaa in hindisahan cusub ee Jabuuti uu keeno isbeddel siyaasadeed oo la taaban karo, iyadoo xiisadda hadda taagan ay gaartay heer aan la saadaalin karin. Dowladda Soomaaliya ayaa weli ku adkeysaneysa in heshiis kasta oo ka dhasha wada-hadallada la xiriira heshiiska badda uu noqon doono mid aan wax saameyn ah ku yeelan madax-bannaanida Soomaaliya. Dhanka kale, Itoobiya oo u muuqata mid ku adkeysaneysa baahida ay u qabto marin biyood ayaa laga yaabaa inay ka fekerto hindisaha Jabuuti, taasoo suurta galin karta xal diblumaasiyadeed oo dhexdhexaad ah.
In kasta oo weli la sugayo natiijada shir-madaxeedka Beijing iyo jawaabta rasmiga ah ee dhinacyada kala duwan, haddana waxa muuqata in Jabuuti ay markan ku tala jirto inay xal dhab ah u hesho xiisadda Soomaaliya iyo Itoobiya, iyadoo kaashaneysa doorkeeda dhexdhexaadinta iyo xiriirka ay la leedahay labada dhinac.