Hawlgallada milatari ee Israel ka wadaan waqooyiga Daanta Galbeed ayaa sababay khasaare naf iyo maalba leh, iyada oo ugu yaraan 11 qof oo Falastiiniyiin ah lagu dilay weerarro kala duwan. Sida ay sheegeen saraakiisha caafimaadka Falastiin, weerarradaas ayaa ka dhacay dhowr magaalo oo Falastiiniyiin ah, waxaana weeraradaas loo arkaa kuwo daran oo lagu beegsanayo shacabka rayidka ah.
Shan qof ayaa lagu dilay weerar cirka ah oo xooggan oo ka dhacay xerada qaxootiga ee Al-Fara, taas oo ahayd goob ay deggan yihiin kumannaan qaxooti Falastiiniyiin ah oo halkaas ku sugnaa tan iyo markii la qaxiyay sannadkii 1948. Xeradan ayaa noqotay goob ay si gaar ah u saameeyeen hawlgallada Israel, maadaama ay ku taallo meel istiraatiiji ah oo ku dhow deegaanada ay dagaalladu ka dhacaan.
Intaa waxaa dheer, lix qof oo kale ayaa ku dhintay duqeyn iyo iska horimaad hubeysan oo ka dhacay magaalada Jenin, taas oo noqotay xarunta iska caabinta Falastiiniyiinta muddooyinkii dambe. Jenin waxaa loo yaqaannaa “Qalcadda Iska Caabinta” ee Falastiiniyiinta, maadaama ay halkaas ka dhaceen dagaallo iyo weerarro ballaaran oo u dhaxeeya kooxaha Falastiiniyiinta iyo ciidamada Israel. Magaalada Jenin waxay si gaar ah u soo martay burbur iyo barakac ba’an intii uu socday kacaankii labaad (Intifada), iyada oo lagu tilmaamay goobta ugu daran ee ay ka dhaceen dagaalladii u dhaxeeyay labada dhinac.
Ciidamada Israel ayaa hawlgallo isku mar ah ka fuliyay afar magaalo oo Falastiiniyiin ah: Jenin, Tulkarm, Nablus, iyo Tubas. Hawlgalkan oo lagu tilmaamay mid aan horay loo arag ayaa la rumeysan yahay inuu yahay isku dayga Israel ee lagu doonayo in lagu baabi’iyo kooxaha hubeysan ee Falastiiniyiinta, gaar ahaan kuwa ka howlgala magaalada Jenin. Magaaladan oo muddo dheer noqotay xarun ay ka hawlgalaan kooxaha hubeysan ee Falastiiniyiinta ayaa hadda wajahaysa weerarro aan kala joogsi lahayn oo kaga imaanaya ciidamada Israel.
Falastiiniyiinta ku nool magaalooyinkan ayaa wajahaya xaalad nololeed oo aad u adag. Tusaale ahaan, qoysas badan ayaa ku khasbanaaday inay guryahooda ka cararaan si ay uga badbaadaan duqeymaha iyo iska horimaadyada. Sidoo kale, waxaa xiran dugsiyo, ganacsiyo, iyo xarumo caafimaad, taas oo sii kordhisay dhibaatooyinka ay la kulmayaan dadka rayidka ah. Tusaale ahaan, isbitaallada ku yaalla magaalada Jenin ayaa wajahaya xaalad qalafsan oo ay ku adkaatay inay si fiican u daryeelaan dhaawacyada iyo bukaannada kale ee goobahaas ku sugan.
Beesha caalamka ayaa si weyn uga walaacsan xaaladda ka sii daraysa ee ka jirta Daanta Galbeed, gaar ahaan weerarrada ba’an ee ka dhacay Jenin iyo magaalooyinka kale. Qaramada Midoobay iyo hay’adaha xuquuqul insaanka ayaa ku baaqay in la joojiyo dagaalka iyo rabshadaha ka dhanka ah dadka rayidka ah, iyaga oo Israel ugu baaqay inay ka fiirsato tallaabooyinka milatari ee ay qaadayso. Tusaale ahaan, hay’adda Human Rights Watch ayaa cambaareysay weerarrada ay ciidamada Israel ku beegsanayaan dadka rayidka ah, iyaga oo ku tilmaamay ficilladaas kuwo ka horimaanaya sharciga caalamiga ah.
Xiisadda ka jirta Daanta Galbeed ee la haysto ayaa sii xoogeyneysa, iyada oo weerarrada ciidamada Israel ay sii kordhinayaan cabsi iyo qalalaase ku baahay deegaanada Falastiiniyiinta. Falastiiniyiinta ku nool magaalooyinkan ayaa ku sugan xaalad cabsi badan, iyaga oo wajahaya weerarro joogto ah oo uga imaanaya dhinaca Israel. Iska horimaadyada hubeysan ee ka dhacay Jenin iyo magaalooyinka kale ayaa loo arkaa kuwa muujinaya heerka colaadda ka dhex aloosan labada dhinac, taas oo sababi karta in dagaalka uu si ba’an u sii fido. Waxaa loo baahan yahay in si degdeg ah loo sameeyo dadaallo nabadeed oo lagu badbaadinayo nolosha dadka rayidka ah, lagana hortago sii xumaaneynta xaaladda.
